5 - Zeyve Höyük-Porsuk ve Meydancıkkale-Gülnar Kazıları

Françoise Laroche-Traunecker
UMR Archimède, Strasbourg

Emmanuel Laroche’un başkanlığında başlayan arkeolojİk kazılar

1. Zeyve Höyük-Porsuk Kazıları
2. Meydancıkkale-Gülnar Kazıları

1. Zeyve Höyük-Porsuk Kazıları

1968’deki ilk çalışma sezonunda höyüğün batıdan genel görünümü: topoğraflar ilk açmaların yerini belirliyor

Emmanuel Laroche ve Olivier Pelon 1969’da Porsuk’ta

Kazı başkanı Olivier Pelon tarafından kazı heyetinin Ulukışla kaymakamıyla (Emmanuel Laroche’un yanında) birlikte 1969’da Porsuk köyünde çekilen fotoğrafı

Emmanuel Laroche 1969’da III no’lu kazı alanındaki çalışmaları denetliyor

1961 gezisi notları: 1960’ta bulunan Porsuk yazıtıyla Niğde’de ilk karşılaşma ve 19-20 Eylül 1961 tarihlerinde Porsuk’a gerçekleştirilen ilk ziyaretler

1961’de, Bulgarmaden yazıtını belgelemek amacıyla Toroslar’da geçirdiği bir günün ardından Emmanuel Laroche Niğde müzesini ziyaret eder. Müzede ona 1960’ta Porsuk köyü yolunun yapımı sırasında bulunmuş olan hiyeroglif yazıt gösterilir. Bunun üzerine Zeyve Höyüğü ziyaret etmek amacıyla yolunu değiştirerek geri döner, ertesi gün höyüğe bir kez daha gider. Höyüğün öneminin farkına varan Emmanuel Laroche, yıllar sonra İFAİ’nin (bugün İFÉA) müdürü olduğunda Zeyve’de fransız kazıları başlatmak üzere türk makamları nezdinde girişimlerde bulunur.

1968’de kazı izni verildiğinde, topografik harita çıkarma ve sondaj çalışmalarının yapıldığı ilk kazı sezonunu Olivier Pelon ile birlikte gerçekleştirir. 1969’da Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan sağlanan önemli bir miktar ödenekle kazıya bir Land Rover’in yanı sıra topografik ölçüm cihazları ve fotoğraf makineleri satın alınır. Aynı yıl kazı başkanlığını Olivier Pelon üstlenir. O yıl Emmanuel Laroche Olivier Pelon’un ekibiyle arazide kalır, 1970 ve 1971’de ise höyüğe kısa süreli ziyaretler gerçekleştirir.

 

2. Meydancıkkale-Gülnar Kazıları

1971’de Meydancıkkale’deki ilk çalışma mevsiminde yemek molası

1973’te Gülnar heyeti Meydancıkkale örenyerinin girişindeki dev ortostatların önünde

Eski Ksanthos kazıları başkanı Pierre Demargne’ın (sağdan ikinci) 1977’deki ziyareti sırasında Meydancıkkale’nin berkitilmiş girişinin önünde

1969’da, Emmanuel Laroche, eşi ve Kemal Özbayrı ile birlikte Dağlık Kilikya’da bir araştırma gezisine çıkar. Yerel bir yayında, Gülnar yakınlarında o güne dek varlığı bilinmeyen bir örenyerinde, verilen tasvirlere göre Hitit dönemine ait olabilecek bazı kabartmalardan söz edildiğini okurlar. Belirtilen yere gittiklerinde, anıtsal surlarıyla ve Pers dönemine ait oldukları anlaşılacak kabartmalarıyla Meydancıkkale’yi keşfederler.

Bu örenyerini kazmayı arzu eden Emmanuel Laroche, o yıllarda Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri müzesinin müdürü Raci Temizer’i eş başkan olmaya ikna eder. 1971’de Türk-Fransız Gülnar kazıları başlar. Müze uzmanlarından biri 1971 ve 1972’de örenyerinin güneyindeki yapıların kazısını gerçekleştirir.

Gülnar heyeti 1976’da konuklarını ağırlıyor: Porsuk kazı başkanı Olivier Pelon (1), Fransa Dışişleri Bakanlığı Fransız kazıları sorumlusu Philippe Guillemin (2), Fransız Kazılar Komisyonunun başkanı Jean Leclant (3) ve İFÉA’nın müdürü Henri Metzger (4)

1973’te Meydancıkkale kazıları, Fransa Dışişleri Bakanlığı’ndan ödenek alan bir fransız kazısına dönüşür. Emmanuel Laroche, Porsuk’taki gibi kazı başkanlığını bir arkeoloğa devretmek ister. Bunun için, Claude Schaeffer’in Ras Şamra-Ugarit kazısında birlikte çalıştığından iyi tanıdığı Jean-Claude Courtois’ya başvurur. Jean-Claude Courtois 1972 ve 1973 çalışma sezonuna katılırsa da sağlık sorunları nedeniyle başkanlığı kabul etmez. Daha sonra Christian Auger’ye yapılan teklif de sonuçsuz kalır.

Emmanuel Laroche kazı başkanlığını sürdürmesine karşın, kendini arkeolog olarak görmediğinden arazide kazı etkinliğinden çok, onarım ve örenyerinin düzenlenmesi işleriyle ilgilenir: düşmüş olan blokları yerine koydurtur, kazı alanları arasında gezi güzergahları açtırır, örenyerine berkitilmiş giriş kapısından girilmesini sağlayan büyük bir rampa yaptırır. 1976’da Kuzey alanın kazısını genç bir arkeoloğa, Michel Wuttmann’a, Güney alanınkini de ertesi yıl Alain Davesne’e verir. Alain Davesne 1980’de 5215 gümüş sikkeden oluşan “Meydancıkkale Definesi”ni bulacak, 1985’te de kazı başkanlığını devralacaktır. Kazılar iki cilt halinde – Gülnar I ve Gülnar II – yayımlanmıştır (Alain Davesne ve Françoise Laroche-Traunecker (yay. haz.), Gülnar I, Le site de Meydancıkkale, ERC, Paris, 1998; Alain Davesne ve Georges Le Rider, Gülnar II, Le trésor de Meydancıkkale, ERC, Paris, 1989).