EMMANUEL LAROCHE'UN YAŞAMÖYKÜSÜ
(11 Temmuz 1914 - 16 Haziran 1991)
Françoise Laroche-TrauneckerUMR Archimède, Strasbourg
Emmanuel Laroche 11 Temmuz 1914’te, annesinin ailesinin memleketi Paris yakınlarındaki Clamart’da dünyaya gelir. Güneydoğu Fransa kökenli bir protestan dinadamları silsilesinin son halkasını oluşturan bir dinadamı olan babası Jean Laroche, Paris Protestan Dinbilim Fakültesi’nde Yunanca, İbranice ve Aramice Kutsal Kitap metinleri üzerine ders vermektedir; büyük ilgi duyduğu gençlik hareketlerine oğlunu da dahil eder. Vanves’daki Michelet ve Paris’teki Henri IV liselerindeki ortaöğreniminin ardından École Normale Supérieure’e kabul edilen Emmanuel Laroche bu kurumda dilbilgisi alanında “agrégation”a hazırlanmaya başlar, Avrupa’da (İngiltere, İskoçya, Hollanda, Litvanya, Çekoslovakya) gerçekleştirdiği geziler sonucu Almanca ve İngilizcesini geliştirir.
İkinci Dünya Savaşı’nın başlarında Saint-Maixent Okulu’nda askerliğini yaparken attan düşmesi sonucu sakatlandığından 1940’ta ordudan ayrılır.
Chartres Lisesi’nde, ardından Nancy’de Edebiyat Fakültesi’nde ders verir. Nancy Üniversitesi öğretim üyelerini tutuklamak üzere 1944’te gerçekleştirilen bir baskından kurtulan Emmanuel Laroche, gizlendiği dönemde öğrencilerinden biri olan Jane Morel ile evlenir. Genç çift vakit geçirmeden Laroche ailesinin Dordogne bölgesindeki yazlığına sığınırlarsa da yakalanırlar, ancak Avusturyalı bir subayın yardımıyla kurtulmayı başarırlar. Kuzeydoğu Fransa’ya geri dönüp Châlons-sur-Marne’a yerleştiklerinde Emmanuel Laroche çevirmen olarak amerikan ordusunda görev alır.
Emmanuel Laroche’un ilgi alanları daha ortaöğrenim yıllarında kendini gösterir: Okul defterlerine Galya dili ve Doğu alfabeleri üzerine notlar düşer. Eski Yunanca üzerine doktora tezini hazırladığı sırada araştırma alanını Anadolu dillerine yöneltmeyi yeğlediğinde kendisini destekleyen hocaları Yunanca uzmanı Maurice Lacroix, dilbilimciler Joseph Vendryès ve Émile Benvéniste, ve tarihçi Eugène Cavaignac’a minnettar kalacaktır. Meslektaşı dilbilimci Georges Dumézil ve Ugarit’te birlikte çalıştığı dostu asurbilimci Jean Nougayrol’dan da övgüyle sözeder.
Emmanuel Laroche 1946-1972 arasında Strasbourg Üniversitesi’nde genel dilbilim vekarşılaştırmalı dilbilgisi dalında önce doçent, ardından profesör olarak görev yapar. O zamanlar Edebiyat Fakültesi’nin çeşitli bilim dallarında ders veren az sayıdaki öğretim üyesi arasındaki ilişkiler son derece sıkı ve dostçadır. Düzenli olarak kafeya da restoranlarda buluşurlar, bazen de, Renzo Milani ile yapılan İtalya gezisinde olduğu gibi üniversite bünyesinde düzenlenen gezilerde bir araya gelirler.
Emmanuel Laroche Strasbourg’dan birçok meslekdaşını (Jacques Schwartz, Jean Leclant, Robert Schilling, Irène Mélikoff, Pierre Amandry, Gérard Siebert, Jean-François Bommelaer) Türkiye’ye davet etmiştir. Birçokları da (Daniel Schlumberger Lübnan’a, Edmond Frézouls Kuzey Suriye’ye) onu Yakındoğu’yu keşfetmeye çağırmışlardır.
1952-1972 arasında ÉPHÉ V’te (École Pratique des Hautes Études, Din Bilimleri Bölümü) araştırma yöneticiliği yapan Emmanuel Laroche bu kurumda Hitit ve Önasya dinleri tarihi dersleri vermiştir. Devamlılık gösteren öğrencilerinin çoğu meslek yaşamlarında Türkiye’yle ilişki içinde olacaklardır: Muhibbe Darga, René Lebrun, Hatice Gonnet, Émilia Masson ve Lisbeth Franck (1988'de ikinci eşi olacaktır).
Ders vermek üzere Paris’e gidiş-gelişler ve her yıl Türkiye’ye ya da Suriye’ye yaptığı araştırma gezileri Emmanuel Laroche’un eşi ve üç çocuğuyla birlikte Strasbourg’da düzenli bir aile yaşamı sürdürmesine engel olmaz. İstanbul’daki Fransız Arkeoloji Enstitüsü’nün müdürü olmasının (Bkz. Emmanuel Laroche ve IFAI (bugün IFÉA): 1965-1974. Müdürün o yıllarda enstitü binasının ikinci katında özel dairesi vardır) ardından, 1965 yazından başlayarak onları düzenli olarak her yıl tatile Türkiye’ye götürür. Daha sonraki yıllarda çocukları Porsuk ve Gülnar kazılarında da görev alırlar (Bkz. Zeyve Höyük-Porsuk ve Meydancıkkale-Gülnar Kazıları).
1972’de Académie des Inscriptions et Belles-Lettres’e serbest üye seçilen, 1973’te de Collège de France profesörlüğüne getirilen Emmanuel Laroche 1974’te Paris’e taşınır, 1985’e kadar “Küçük Asya Dilleri ve Uygarlıkları” kürsüsünde ders verir. 16 Haziran 1991’de, Paris yöresindeki Monfort l’Amaury’de yaşama gözlerini yumar.